Kościół w stylu neoromańskim wzniesiono w latach 1905–1908 wg projektu o. Mansuetusa Fromma. Świątynia jest częścią dużego kompleksu klasztornego zakonu franciszkanów. Cały kompleks kosztował 1,2 mln marek. Tę zawrotną sumę pokryli w dużej części fundatorzy i darczyńcy: władze, rodziny przemysłowców, przedsiębiorstwa. Kościół może pomieścić 6000 wiernych. Na kopule umieszczono 1,5-tonowy posąg św. Franciszka o wysokości siedmiu metrów. Wewnątrz zachowało się w większości oryginalne wyposażenie, w tym rzadko spotykany na terenie Polski baldachimowy ołtarz w prezbiterium.
W 1974 r. papież nadał świątyni zaszczytny tytuł honorowy bazyliki mniejszej.
Obok klasztoru w latach 1936–1958 powstała kalwaria o powierzchni ośmiu ha złożona ze stacji drogi krzyżowej i kaplic różańcowych.
Obecność franciszkanów w tej części Śląska wiązała się z trudnościami duszpasterskimi, jakie przeżywały okoliczne parafie w związku z intensywną industrializacją i masową migracją nowych mieszkańców. Początkowo zakonnicy organizowali misje w parafiach, w 1934 roku erygowano franciszkańską parafię. Po II wojnie światowej panewnicki klasztor stał się też miejscem formacji seminaryjnej braci zakonnych.
Franciszkanie od średniowiecza kultywują tradycję tworzenia szopek bożonarodzeniowych. Panewnickie szopki od lat stanowią w okresie świątecznym ogromną atrakcję przyciągającą licznych wiernych.
Źródło: NFC Map Katowice